یادداشت سردبیر: گزارشی کوتاه از فعالیتهای علمی مرکز

 در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست که بین توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی کشورها با نیروی انسانی متخصص و متعهد رابطه ای مستقیم وجود دارد. این مسئله در کتب و مقالات متعددی تاکید، و از جنبه های مختلف مطالعه شده است. شناخت مسائل و مشکلات جدید، شناسایی قابلیتها و کاستیهای موجود در کشور در زمینه های گوناگون، امکان سیاستگذاری در امر پژوهش و تعیین اولویتهای پژوهشی در کشور، امکان برنامه ریزی و کنترل فعالیتهای پژوهشی، شناسایی نیروهای متخصص کشور و برنامه ریزی برای به کارگیری آنان، اعتلای سطح پژوهشی با افزایش استفاده از نتایج آنها، افزایش بهره وری در نظام های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با استفاده از نتایج پژوهشهای انجام شده و پیشگیری از دوباره کاریها، کاهش فاصله زمانی بین تولید و استفاده از اطلاعات و جلوگیری از کهنه شدن آنها، کاهش هزینه و زمان دسترسی به اطلاعات، امکان دسترسی به کلیه گزینه های موجود در برنامه ریزی، تصمیم گیری و حل مسائل، توازن و تنظیم فعالیتها و توسعه کشور در پرتو دانش موجود، امکان دسترسی به اطلاعات مرتبط و نامرتبط با برنامه های توسعه، امکان پیشگیری از واردات بی رویه اطلاعات از خارج، صادرات اطلاعات به خارج از کشور توسعه مرزهای دانش، تضمین امنیت ملی و نهایتاً ایجاد کشوری نیرومند و مستقل در گرو گردآوری، سازماندهی، ذخیره و اشاعه اطلاعات با امکان بازیابی مناسب است. این مهم میسر نمی شود، مگر آنکه مراکز اطلاع‌رسانی  و همچنین مراکز تحلیل اطلاعات موضوعی با تامل ودقت کافی در قالب یک نظام استاندارد نسبت به مدیریت اطلاعات موجود اقدام نمایند. در این راستا، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، با پنج گروه پژوهشی: 1) تکنولوژی اطلاعات 2) مدیریت اطلاعات 3) کتابداری و اطلاع رسانی  4) تحلیل اطلاعات 5) زبانشناسی و اصطلاح شناسی – در کنار بخش های اجرایی دیگر نسبت به ارائه شیوه های جدید به منظور تولید پایگاههای اطلاعاتی و اشاعه آن در قالب بیش از 18 عنوان بانک اطلاعاتی و 11 عنوان نشریه اقدام کرده است. به منظور دستیابی به روش های نوین در بخش تکنولوژی اطلاعات طرحهای پژوهشی متناسب با گروههای پژوهشی این مرکز تعریف شده است که در این مقدمه به تعدادی از آنها اشاره می شود. 1- طرح تعمیم خدمات کتابخانه های تخصصی به افراد غیر عضو: امروزه به دلیل کمبود منابع مالی و حجم روز افزون مدارک و اطلاعاتی که در جهان منتشر می‌شود، نه تنها هیچ کتابخانه تخصصی و دانشگاهی را نمی توان یافت که در زمینه نیازهای مراجعان خود مدارک لازم را در اختیار داشته باشد؛ بلکه چنین امکانی نیز برای هیچ یک از آنها متصور نیست. به این ترتیب همکاری بین کتابخانه ها برای استفاده بهینه از منابع موجود در کل کشور الزامی می نماید که این مهم با مکانیزم اشتراک منابع امکان پذیر است. تنها راهکار جامعه موجود در این زمینه خدمات امانت بین کتابخانه ها است که حتی با فرض اجرای صحیح و فراگیر آن بخشی از مساله را حل می‌کند. بخش دیگر مساله از طریق فراهم کردن تمهیدات لازم برای استفاده مستقیم و بدون واسطه از کلیه خدمات کتابخانه ها برای افرادی است که به آنها نیاز دارند. این راهکار مکمل خدمات امانت بین کتابخانه ها است که با اجرای آن می توان بهره وری خدمات کتابخانه های تخصصی و دانشگاهی را افزایش داد طرح تعمیم خدمات کتابخانه های تخصصی به افراد غیر  عضو با همین هدف طراحی و از سال 1374 در سطح 200 کتابخانه وزارت فرهنگ و آموزش عالی به اجرا درآمده و هم اکنون اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی این وزارتخانه را در بردارد. 2- طراحی فرایند و نظام کنترل و سیستم اطلاعاتی مدیریت تولید پایگاههای اطلاعات طراحی فرایند بهینه تولید پایگاههای اطلاعات و انطباق تشکیلات سازمان بر آن از دوباره کاریها، کاسته و بهره وری را افزایش خواهد داد و با وجود یک نظام کنترل متناسب با این فرایند، توان مدیریت مرکز در بهبود فعالیتهای سازمانی و همخوانی آنها با اهداف را تضمین خواهد کرد. به این منظور پروژه طراحی فرایند، نظام کنترل و سیستم اطلاعاتی مدیریت تولید پایگاههای اطلاعات با اهداف زیر در دست اجراست: 1-     اصلاح و بهبود فرایند تولید پایگاههای اطلاعات 2-     ایجاد امکان کنترل مؤثر بر عملیات مربوط به تولید پایگاههای اطلاعات 3-     کاهش دوباره کاریها در مرکز 4-     افزایش بهره وری عملیات مرکز 5-     تامین اطلاعات لازم برای کنترل و اداره فرایند تولید پایگاههای  اطلاعات 6-      تامین مبانی و پایه های اساسی برای انجام  طرحهایی نظیر: -         شبیه سازی؛ -         سیستم حسابداری و مدیریت؛ -         طبقه بندی مشاغل؛ -         برنامه ریزی نیروی انسانی. 3- طرح شبیه سازی فرایند تولید پایگاههای اطلاعات با هدف ارزیابی و  بهبود بهره‌وری دستیابی به اهداف هر سازمان به استفاده صحیح از منابع از قبیل نیروی انسانی، بودجه، امکانات و تجهیزات بستگی نام دارد. در انجام این مهم، شبیه سازی یکی از تکنیکهای پرقدرت مدیران امروز به شماره می رود. این تکنیک در پروژه ای با عنوان شبیه سازی فرایند تولید پایگاههای اطلاعات در مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران با هدف ارزیابی و بهبود بهره وری در سازمان به کار گرفته شده‌است. مراحل اصلی انجام این پروژه عبارت اند از: 1-     کار سنجی عملیات مربوط به تولید پایگاههای اطلاعات 2-     مدلسازی کامپیوتری فرایند تولید پایگاههای اطلاعات 3-     بررسی اعتبار مدل 4-     طراحی آزمایشی 5-     تجزیه و تحلیل نتایج کاربرد نتایج حاصل از اجرای این پروژه در ارزیابی و بهبود بهره وری به موارد زیر اختصاص دارد: الف- تعیین میزان استفاده از منابع سازمان به عنوان یکی از شاخصهای اصلی بهره وری ب- تعیین واحدهای کارا و غیرکارای سازمان با تعیین دلایل کارایی یا عدم کارایی آنها. ج- یافتن بهترین ترکیب منابع سازمانی با هدف افزایش بهره وری از طریق آزمایش سناریوهای مختلف و ارزیابی تغییرات حاصله. 4- طرح شبکه خدمات پایگاههای اطلاعات در سالهای اخیر در کشور، مراکز اطلاع رسانی متعددی اقدام به اشاعه اطلاعات علمی از طریق بانکها و پایگاههای اطلاعات بصورت پیوسته (ON-Line) و غیرپیوسته (Off-Line) کرده اند و به این منظور علاوه بر پایگاههای اطلاعات داخلی، تعداد زیادی از این مراکز، پایگاههای اطلاعات خارجی را به صورت دیسکهای نوری یا با استفاده از خطوط ارتباطی و مخابراتی برای مراجعان خود تدارک دیده اند و این در حالی است که طبق بررسی به عمل آمده، بسیاری از این مراکز فاقد سیستم مناسب برای ارائه مطلوب بوده و مراجعان به آنها خدمات مناسبی، بخصوص از لحاظ روش ارائه خدمات، دریافت نمی کنند و به این دلیل بود که شبکه  خدمات بین این مراکز، علاوه بر اینکه هزینه های گزافی صرف خرید پایگاههای اطلاعات مشابه در سطح کشور می شود، نیازمندان به این اطلاعات مشابه در سطح کشور می شود، نیازمندان به این اطلاعات برای جستجو و بازیابی اطلاعات مورد نیاز خود ناگزیر از مراجعه به مراکز متعددی در نقاط مختلف کشور می شوند که در نتیجه،   بهره وری این مراکز به دلایلی مانند: محدودیت خدمات بیشتر مراکز در شعاع فعالیت خود، خرید پایگاههای اطلاعات مشابه، اتلاف وقت نیازمندان به اطلاعات و نبود یک شبکه خدمات، در سطح پائین قرار داده است. شبکه خدمات پایگاههای اطلاعات برای بهبود بهره وری اشاعه اطلاعات طراحی شده است. در این شبکه، هر یک از مراکز ارائه خدمات پایگاههای اطلاعات به صورت یک جزء در قالب یک سیستم دیده شده و بر این اساس سیستم ارائه خدمات در دو سطح خرد و کلان    طراحی شده است. در سطح خرد، سطح ارائه خدمات هر واحد اطلاع رسانی در شعاع همان واحد طراحی و در سطح کلان سیستم ارائه خدمات در قالب یک شبکه اشتراک در پایگاههای اطلاعاتی طراحی شده است که براساس آنها بیش از 30 روش ارائه خدمات به همراه مستندات مربوطه از جمله گردش عملیات، فرمها و ... طراحی شده است که کلیه فعالیتهای مربوطه به واحدهای خدمات پایگاههای اطلاعات را از جنبه های مختلف راهنمایی مراجعان، تکمیل فرمها، محاسبه هزینه ها، جستجو و بازیابی اطلاعات و ... در سطوح یاد شده پشتیبانی خواهد کرد. بخشی از این سیستم  که به اشتراک در خدمات پایگاههای اطلاعات اختصاص دارد، به کلیه نیازمندان به اطلاعات این امکان را می دهد که علاوه بر استفاده از پایگاههای به صورت پیوسته، از طریق ارتباط با مراکز اطلاع رسانی از راه دوره به صورت گسسته نیز از این خدمات استفاده‌کنند. هر مصرف کننده اطلاعات با اشتراک از اجزای شبکه خدمات، می تواند از خدمات کلیه اجزای مرتبط با این شبکه بهره مند شود و از کلیه اطلاعات موجود نزد آنها به صورت متمرکز استفاده‌کنند.   5- بررسی، تحلیل و مدلسازی نیازهای اطلاعاتی نیاز سنجی به عنوان یک روش علمی برای پی بردن به خواسته های واقعی استفاده کنندگان از اطلاعات علمی و فنی، اهمیت روز افزونی یافته است. نیاز سنجی در حوزه اطلاعات و اطلاع رسانی می تواند در طراحی سیستم های اطلاعاتی، مجموعه سازی اشاعه اطلاعات و ارائه راهبردهای جدید به متخصصان اطلاع رسانی، نقش کلیدی ایفا نماید. تجزیه و تحلیل و ارزیابی نیازهای اطلاعاتی کاربران مدیران سیستم های اطلاعاتی را در شکل گیری، هدایت منابع اطلاعاتی و استفاده بهینه از آن ها یاری رساند، و حوزه فعالیت را با پاسخگویی به سوالاتی چون -         جهت گیری نیازهای اطلاعاتی کاربران در کدام زمینه یا زمینه ها است؟ -         روش یا روشهای علمی سنجش نیازهای اطلاعاتی کاربران کدام اند؟ -         کاربران از چه مکانیزمهایی برای دسترسی به اطلاعات بهره می گیرند؟ -         ارضای نیازهای اطلاعاتی کاربران چه فرایند یا فرایندهایی – را طی می کند؟ شفاف تر نماید. در این طرح، ماهیت نیازهای اطلاعاتی – بطور کلی – مورد بررسی قرار گرفته و روش های سنجش نیازهای اطلاعاتی بطوری که با شرایط و امکانات کشور تطابق داشته باشد، ارائه و مدل مناسب ارائه‌می‌گردد. این مدل می تواند مطابق شرایط گوناگون و بخشها و حوزه های مختلف (صنعت، کشاورزی، اقتصادی ...) ابزار مناسبی برای تحلیل نیازهای اطلاعاتی بصورت خاص و موردی باشد. 6- طراحی ترجمه و تدوین اصطلاحنامه ها اصطلاحنامه از نظر ساختار، گنجینه واژگان کنترل شده و پویای مبحث خاصی از دانش بشری است که از جهت مفهوم و نوع با یکدیگر مرتبط و به عنوان وسیله ذخیره و بازیابی اطلاعات آن حوزه به کار می رود. اصطلاحنامه از نظر وظیفه کارکرد، وسیله ای است برای کنترل واژه ها و  برگرداندن زبان طبیعی مدارک به زبان کنترل شده سیستم، یعنی زبان اطلاعاتی. با توجه به لزوم سازماندهی اطلاعات و مدارک علمی در مراکز پژوهشی و کتابخانه های دانشگاهی ایران، تدوین و ترجمه اصطلاحنامه و حوزه ها در حوزه های گوناگون بشری ضروری می نماید. در واقع، بازیابی مدارک و اطلاعات در نظامهای نمایه سازی همارا و کامپیوتری مستلزم آن است که مفاهیم حوزه های فعالیت به درستی شناخته شوند و روابط ذخیره اطلاعات، نمایه سازی و بازیابی مدارک به شیوه کامپیوتری، متکی به زبان ارتباطی واحد، به مجموعه اصطلاحات نظام یافته باشد – در این مرحله تثبیت اصطلاحات و مفاهیم علمی – فنی و یافتن معادلهای فارسی برای واژه های خارجی و تدوین واژه نامه ها و اصطلاحنامه های گوناگون فارسی به منظور آموزش و گسترش علوم و فنون و استفاده در کار نمایه سازی ذخیره و بازیابی اطلاعات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نظر به اهمیت هماهنگی و یکدست نمودن کلید واژه های بانکهای اطلاعاتی، کار تدوین و ترجمه اصطلاحنامه های مختلف، از جمله فعالیت های عمده گروه پژوهشی بوده و در این ارتباط طرح تدوین و ترجمه اصطلاحنامه نما (نظام مبادله اطلاعات علمی و فنی) در این مرکز شکل گرفت. براین اساس مرکز اطلاعات و مدارک علمی در راستای وظایفی که شورای پژوهشهای علمی کشور به آن محول نموده‌است، به عنوان اولین گام، در صدد ترجمه اصطلاحنامه کلان نظام مبادله اطلاعات در زمینه سیاستهای علمی – فنی از انتشارات یونسکو برآمد که حاوی حدود 11000 توصیفگر و غیر توصیفگر در 34 مبحث علمی – فنی است. کار ترجمه، معادل یابی و  ویرایش 8000 مدخل واژگانی این اصطلاحنامه با همکاری حدود 20 کارشناس و نمایه ساز، انجام یافته و اطلاعات آن وارد کامپیوتر گردید که نهایتا پس از جایگزینی حاصله آن ها در متن اصلی و ویرایش نهایی، اطلاعات حاصله در دو مجلد تحت عنوان اصطلاحنامه نما منتشر شده است. از دیگر طرحهای این مرکز در این زمینه می‌توان به تدوین اصطلاحنامه علوم تربیتی و طرح واژگان علوم زیستی اشاره کرد.   7-    طرح بررسی نحوه هماهنگی و یکدست نمودن 70000 (هفتاد هزار) کلیدواژه های بانکهای اطلاعاتی مرکز در این زمینه، مراحل مختلف کاری همچون ویرایش صوری، معادل گذاری لاتین، بررسی میزان پیش همارایی و ... پیش بینی گردیده است که بزودی کار تهیه دستورالعمل برای ویرایش صوری و نیز تعیین تزاروس های مختلف، در گروه پژوهشی به انجام می رسد. همچنین در حال حاضر، کمیته ای نیز تحت عنوان کمیته واژگان جهت بررسی واژه ها در مرکز تشکیل گردیده است. 8-  دستورسنج فارسی بررسی و تصحیح متون، مستلزم صرف وقت و هزینه بسیار است و مکانیزه کردن ویرایش متون باعث حداکثر صرف جویی و سرعت عمل خواهد شد. هدف از اجرای طرح، ایجاد برنامه ای کامپیوتری جهت تشخیص جملات دستوری از غیر دستوری در زبان فارسی و بصورت خودکار است که شامل مراحل زیر می شود: 1-                 تهیه واژگان 2-                 شناسایی سازه ها و تعیین مقوله آنها 3-                 تعیین جایگاه و سازه ها و روابط آنها نسبت به یکدیگر 4-                 صوری کردن قواعد ترکیب سازه ها (دستور زبان فارسی)   9- ایجاد و گسترش سیستم سرویس از راه دور (شبکه صبا)  هدف از اجرای این طرح، ایجاد یک سیستم میزبان در مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران است. با استفاده از این سیستم، عموم محققان، متخصصان و ... می توانند از اطلاعات به روز مرکز، با شرایط ساده ای که مرکز تعیین کرده، استفاده نمایند و به این طریق، تازه ترین اطلاعات علمی کشور در تمامی طول شبانه روز در اختیار پژوهشگران است. اتصال به شبکه صبا با داشتن یک دستگاه کامپیوتر شخصی (PC)، یک دستگاه ارتباطی (Modem)، یک خط تلفن بهمراه نرم افزار ارتباطی PCAnywhere امکان پذیر است. استفاده از امکانات شبکه صبا در حد جستجوی اطلاعات و مشاهده عنوان رکوردهای بازیابی شده، هیچگونه هزینه ای در بر‌ندارد. کاربرانی که در این حد از اطلاعات استفاده کنند، به عنوان کاربر میهمان شناخته می شوند. استفاده کامل از امکانات و تسهیلات شبکه صبا، از جمله مشاهده اطلاعات کامل، تهیه نسخه چاپی اطلاعات و انتقال پرونده رکوردهای بازیابی شده و سایر امکانات برای کاربران، منوط به اشتراک با شبکه صبا است. کاربرانی که با شبکه صبا مشترک شوند به عنوان کاربر مجاز شناخته می شوند. 10-ایجاد پایگاه اطلاعات جامع مرکز هدف از اجرای این طرح، طراحی و اجرای یک پایگاه اطلاعات جامع با قابلیت جای دهی انواع مدارک است. با اجرای این طرح پژوهشگران قادرند با یک جستجو، تمامی انواع مدارک علمی مورد نیاز را بازیابی کنند. از مهمترین مزایای این طرح امکان ایجاد پایگاههای اطلاعاتی موضوعی و امکان چاپ نشریات اطلاعاتی موضوعی تخصصی که از محبوبیت بیشتری برخوردارند را می توان بر شمرد. 11- استانداردسازی ذخیره و بازیابی اطلاعات براساس ایران مارک استفاده از روش های استاندارد موجب ایجاد دقت و سرعت و در نتیجه راندمان بیشتر خواهد شد. ضمن اینکه ما را با جهان خارج و نیز پایگاههای اطلاعاتی محلی هماهنگی خواهد ساخت و مقدمات تبادل اطلاعات را که امری اجتناب ناپذیر در اطلاع رسانی است، فراهم می آورد. و استفاده از استانداردها کیفیت اطلاعات ذخیره شده را نیز بنحو مؤثری افزایش می دهد. لذا استانداردسازی ذخیره و بازیابی اطلاعات امری اجتناب ناپذیر است. این طرح هم اکنون در دست اجرا می باشد. 12- طراحی اصطلاحنامه های کامپیوتری اصطلاحنامه ها، ابزار دست اطلاع رسانان هستند که فقدان آنها در زبان فارسی، جامعه اطلاع رسانی را با بحران هایی مواجه ساخته است. استفاده از واژه های استاندارد شده و موضوعات تعریف شده، افزایش راندمان به هنگام بازیابی اطلاعات را در پی خواهد داشت. کلید استفاده از پایگاههای اطلاعاتی در واقع واژه های استخراج شده از اصطلاحنامه هستند، لذا واحد کامپیوتر با همکاری گروه پژوهشی اصطلاحنامه ها اقدام به پیاده سازی اصطلاحنامه های فارسی و مرتبط ساختن آنها با پایگاههای اطلاعاتی موجود مرکز نموده است. 13- ایجاد یک Host در مرکز جمع آوری اطلاعات با روشهای فعلی چندان سریع و بموقع نیست. لذا با ایجاد یک Host در مرکز می توان سرعت بیشتری به امر گردآوری اطلاعات بخشید. بدین ترتیب چون کلیه دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی اطلاعات خود را به کامپیوتر می کنند. لذا امر ورود اطلاعات نیز، از عهده مرکز ساقط شده و توان مرکز را در بخش های دیگر بالا خواهد برد. ضمن آنکه همین Host  که در محیط Unix ایجاد می گردد، قادر خواهد بود به عنوان یک واحد فعالی اطلاع رسانی عمل نماید. 14- انتقال اطلاعات مرکز به محیط های چند رساله ای با توجه به امکانات از پیش آماده ای که در محیطهای چند رسانه ای مهیا گردیده است، استفاده از این امکانات موجب کاهش بار برنامه نویسی واحد کامپیوتر، از یک سو و افزایش توان نرم افزارها در ارائه سرویس بهتر از سوی دیگر خواهد شد. لذا انتقال اطلاعات از محیطهای قبلی به محیط Windows از برنامه های در حال اجرای این واحد است. امکان ایجاد پایگاههای اطلاعاتی چند زبانه، ضبط تصاویر، صدا و تصاویر متحرک و ... از جمله محاسن سیستم های چند رسانه ای محسوب می شوند. بخش از فعالیتهای پژوهشی مرکز در قالب شش مقاله ای علمی در چهل و هشتمین کنفرانس بین المللی FID ارائه شده است و نشریه اطلاع رسانی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، به علت اهمیت موضوع، این شماره نشریه را به انتشار این مقالات اختصاص داده است. حضور فعال و چشمگیری ایران در کنفرانس بین المللی FID در آذرماه سال 1375 در کشور اتریش، پیامدهای بسیار مثبتی داشت وکه تحسین همگان را برانگیخت. کمیت و کیفیت مقالات ارائه شده هر کدام بنوعی با استقبال و تأیید دیگر اعضای FID روبه رو شد. نخستین دستاوردی که برای شرکت‌کنندگان داشت، خودباوری علمی ایران در مجامع بزرگ همچون FID بود. با یک نگرش آماری از میان 29 کشور شرکت کننده با 94 مقاله شرکت کننده، ایران پس از آمریکا و انگلستان با 7 مقاله علمی مطرح، سومین کشور در رده جهانی و نخستین کشور آسیایی از نظر تعداد مقالات بود. نکته قابل توجه دیگر اینکه، مرکز اطلاعات مدارک علمی ایران، به تنهایی 6 مقاله را در این کنفرانس ارائه کرد که از جهت تعداد مقالات ارائه شده توسط سازمانها مقام اول را داشت. جدول زیر آمار مقالات ارائه شده توسط کشورها را نشان می دهد: جالب توجه است که حضور فعال دو بانوی مسلمان محجبه و ارائه مقاله بصورت سخنرانی با رعایت حجاب اسلامی، مورد توجه بسیاری از حاضران قرار گرفت و به پندارهای ناردستی که بر اثر تبلیغات استکباری در ذهن بسیاری از اعضاء رسوخ کرده بود خط بطلان کشید و این حضور، ثابت می نماید که نه تنها زن مسلمان در جامعه خود فعال و مسئولیت پذیر است و بسیاری از امورات جامعه را بر دوش‌دارد؛ بلکه در مجامع علمی نیز حضور چشمگیر دارد. این در حالی است که، در طول صد سال عمر سازمان FID نخستین بار ایران موفق شده است توسط محققان و متخصصان خود در این کنفرانس معتبر جهانی برای مقالات علمی در زمینه اطلاع رسانی ارائه نماید. امیدواریم که کتابدارن جمهوری اسلامی ایران در آینده قادر باشند با حضور فعال خود در مجامع علمی بین المللی، افتخار و سربلندی را برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان آورند و مقالات اصیل آنها در نشریات معتبر علمی جهان، زینت بخش آن نشریات باشد.   نام کشورتعداد مقالهنام کشورتعداد مقالهنام کشورتعداد مقالهانگلستان16آمریکا13جمهوری اسلامی ایران7نروژ5ژاپن5آلمان5اسلونی4کانادا3بلغارستان3مکزیک3اسپانیا3روسیه2برزیل2استرالیا2ایتالیا2