تأثیر سواد دیجیتال بر مصرف محتوای دیجیتال در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان

نویسندگان

1 بخش علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ دانشگاه شهید باهنر کرمان؛ کرمان، ایران؛

2 پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)؛ تهران، ایران؛

چکیده

زندگی در دنیای امروز بدون دسترسی به اطلاعات امکان‌پذیر نیست. اطلاعات و فناوری‌های مربوط به آن تمامی زوایای زندگی را در عصر حاضر در‌برگرفته‌ است. هدف این پژوهش سنجش سواد دیجیتال و مصرف محتوای دیجیتال و بررسی رابطه بین آن‌ها در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ ‌است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر‌ نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع پیمایشی است. با توجه به تعداد افراد جامعه آماری (نزدیک به ۶۰۰۰ نفر)، تعداد ۳۶۰ نفر از افراد جامعه بر اساس جدول «کوکران»، به روش تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از دو پرسشنامه استفاده شده است که اولی ترجمه پرسشنامه استاندارد «دانشگاه داندی» است و برای انجام پژوهشی با مضمون سواد دیجیتال تهیه شده بود و پرسشنامه دوم، محقق‌ساخته است و با همکاری اساتید مجرب و صاحب‌نظر در این زمینه تدوین شده است. پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از روش آلفای «کرونباخ» محاسبه ‌شد و نتیجه حاکی از آن است که هر دو از پایایی بالایی برخوردارند.
یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تمامی مؤلفه‌های سواد دیجیتال، یعنی همکاری و به‌اشتراک گذاشتن محتوای دیجیتال، یافتن اطلاعات، ارزیابی کیفی اطلاعات (تعامل آنلاین و ابزارهای آنلاین)، مدیریت اطلاعات و اطلاع‌رسانی، و درک و مشارکت در فعالیت‌های دیجیتال در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی «دانشگاه شهید باهنر کرمان» در حد متوسط است. همچنین، چهار مؤلفه مصرف محتوای دیجیتال شامل زیرساخت‌ها، سطح دسترسی و بازیابی، میزان مصرف محتوای دیجیتال، و قالب‌ها در سطح متوسط و مؤلفه مدیریت مصرف پایین‌تر از حد متوسط قرار دارند.
نتایج پژوهش همچنین، نشان می‌دهد که بین مؤلفه‌های درک و مشارکت در فعالیت‌های دیجیتال، یافتن اطلاعات، همکاری و به‌اشتراک گذاشتن محتوای دیجیتال، مدیریت اطلاعات و اطلاع‌رسانی با میزان مصرف محتوای دیجیتال رابطه افزایشی (مستقیم) و معنادار وجود دارد. اما بین مؤلفه ارزیابی کیفی اطلاعات (تعامل آنلاین و ابزارهای آنلاین) و میزان مصرف محتوای دیجیتال رابطه معناداری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of digital literacy on the consumption of digital content among graduate students of Shahid Bahonar University of Kerman

نویسندگان [English]

  • Adel Soleimani Nezhad 1
  • Fariborz Droudi 2
  • Fateme rahjoo 1
چکیده [English]

Life in today's world is not possible without access to information. Information and related technologies cover all walks of life in the present age. The purpose of this study is to assess digital literacy and consumption of digital content and to investigate the relationship between them among graduate students of Shahid Bahonar University of Kerman in the academic year of 2019-2020. According to the number of people in the statistical community (nearly 6000 people), according to the Cochran table, only 360 people in the community were selected as a sample by simple random sampling and based on the availability and interest in participating in the study. Two questionnaires were used to collect data. The first is the translation of the standard questionnaire of Dundee University, which was prepared for conducting research on digital literacy, and the second questionnaire was developed by a researcher and developed with the cooperation of experienced and expert professors in this field. The reliability of the questionnaires was calculated using Cronbach's alpha method and the result indicates that the questionnaires have a high reliability.
The research findings indicate that all components of digital literacy, i.e. cooperation and sharing of digital content, information retrieval, quality evaluation of information (online interaction and online tools), information management and information and understanding and participation in digital activities among Graduate students of Shahid Bahonar University of Kerman are average. Also, the four components of digital content consumption, including infrastructure, level of access and retrieval, the rate of consumption of digital content and templates are in the middle level and the component of consumption management is below average.
The results show that there is an increasing (direct) and significant relationship between the components of understanding and participating in digital activities, information retrieval, collaboration and sharing of digital content, information management and information with the consumption of digital content. But there is no significant relationship between the component of quality evaluation of information (online interaction and online tools) and the consumption of digital content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • digital literacy
  • Digital Content
  • Digital Content Consumption
  • Shahid Bahonar University of Kerman
  • graduate students

مراجع

  1. پوریان، سید کاظم، و سمانه عبدلی‌. 1395. سواد دیجیتال: راهکاری برای پوشش شکاف دیجیتال و پرورش شهروند دیجیتال. فصلنامه علمی-ترویجی سیاستنامه علم و فناوری‌ 6 (4): 53-64.
  2. پوریان، سید کاظم، و سمانه عبدلی‌. 1395. سواد دیجیتال: راهکاری برای پوشش شکاف دیجیتال و پرورش شهروند دیجیتال. فصلنامه علمی-ترویجی سیاستنامه علم و فناوری‌ 6 (4): 53-64.
  3. توحیدی اصل، منصوره نیک‌اقبال‌زاده، و رامین نیک‌اقبال‌زاده. ۱۳۹۴. بررسی تأثیر سواد دیجیتالی بر تمایل استفاده از خدمات دولت الکترونیک: مطالعه موردی ساکنین شهرداری منطقه 14. کنفرانس بین‌المللی جهت‌گیری‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. تبریز، سازمان مدیریت صنعتی نمایندگی آذربایجان شرقی.
  4. توحیدی اصل، منصوره نیک‌اقبال‌زاده، و رامین نیک‌اقبال‌زاده. ۱۳۹۴. بررسی تأثیر سواد دیجیتالی بر تمایل استفاده از خدمات دولت الکترونیک: مطالعه موردی ساکنین شهرداری منطقه 14. کنفرانس بین‌المللی جهت‌گیری‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. تبریز، سازمان مدیریت صنعتی نمایندگی آذربایجان شرقی.
  5. حسینی، میرزاحسن، و مرضیه شاکری. ۱۳۹۴. درک اثر یادگیری الکترونیک بر عملکرد دانشجویان: نقش سواد دیجیتال مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی ارشد دوره‌های الکترونیک دانشگاه پیام نور استان مازندران. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. کوالالامپور-مالزی، مؤسسه سرآمد کار.
  6. حسینی، میرزاحسن، و مرضیه شاکری. ۱۳۹۴. درک اثر یادگیری الکترونیک بر عملکرد دانشجویان: نقش سواد دیجیتال مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی ارشد دوره‌های الکترونیک دانشگاه پیام نور استان مازندران. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. کوالالامپور-مالزی، مؤسسه سرآمد کار.
  7. خلجی، علی. 1398. سطوح جدید شکاف دیجیتال در سراسر جهان. فصلنامه رشد و فناوری 15: 59.
  8. خلجی، علی. 1398. سطوح جدید شکاف دیجیتال در سراسر جهان. فصلنامه رشد و فناوری 15: 59.
  9. علیدوستی، سیروس. 1388. محتوای دیجیتال: مفاهیم و ابتکار عمل‌ها. تهران: دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی.
  10. علیدوستی، سیروس. 1388. محتوای دیجیتال: مفاهیم و ابتکار عمل‌ها. تهران: دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی.
  11. فقیهی، مهدی، احمدعلی یزدان‌پناه، و سمیه بوربور. 1397.‌ بررسی‌ اثربخشی ‌سواد رسانه‌های‌ دیجیتالی‌ بر‌ رشد‌ مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. مطالعه موردی دانش‌آموزان تشکیلات فرزانگان متوسطه دوره اول کرج. مطالعه کاربردی در علوم مدیریت و توسعه 3 (2): 1-10.
  12. فقیهی، مهدی، احمدعلی یزدان‌پناه، و سمیه بوربور. 1397.‌ بررسی‌ اثربخشی ‌سواد رسانه‌های‌ دیجیتالی‌ بر‌ رشد‌ مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. مطالعه موردی دانش‌آموزان تشکیلات فرزانگان متوسطه دوره اول کرج. مطالعه کاربردی در علوم مدیریت و توسعه 3 (2): 1-10.
  13. کاردان مقدم، و حسین حسین‌مرادی. ۱۳۹۴. مقایسه سواد رسانه‌ای و دیجیتالی در دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند و پونای هند. دومین کنفرانس ملی ریاضیات صنعتی. تبریز، سازمان صنعت معدن و تجارت استان آذربایجان شرقی، دانشگاه تبریز و شرکت ارتباطات صنعت قلم.
  14. کاردان مقدم، و حسین حسین‌مرادی. ۱۳۹۴. مقایسه سواد رسانه‌ای و دیجیتالی در دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند و پونای هند. دومین کنفرانس ملی ریاضیات صنعتی. تبریز، سازمان صنعت معدن و تجارت استان آذربایجان شرقی، دانشگاه تبریز و شرکت ارتباطات صنعت قلم.
  15. کاظمی، حسین، و فهیمه حاج‌اسماعیلی. 1395. شکاف دیجیتالی از دسترسی فیزیکی تا استفاده متداول: تبیین نقش سواد و مهارت دیجیتال و دسترسی انگیزشی. مجله جهانی رسانه ـ نسخه فارسی 11 (2): 180-197.
  16. کاظمی، حسین، و فهیمه حاج‌اسماعیلی. 1395. شکاف دیجیتالی از دسترسی فیزیکی تا استفاده متداول: تبیین نقش سواد و مهارت دیجیتال و دسترسی انگیزشی. مجله جهانی رسانه ـ نسخه فارسی 11 (2): 180-197.
  17. کلانتری دهقی، هانیه، خدیجه علی‌آبادی، محمدرضا نیلی، و بهناز دوران. 1394. نقش تفکر انتقادی در استفاده از سواد دیجیتالی. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی 22 (82): 47- 63.
  18. کلانتری دهقی، هانیه، خدیجه علی‌آبادی، محمدرضا نیلی، و بهناز دوران. 1394. نقش تفکر انتقادی در استفاده از سواد دیجیتالی. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی 22 (82): 47- 63.
  19. یوسفان، احمد، و الهام یوسفیان. 1391. خوشه‌بندی استان‌های ایران بر پایه معیارهای شکاف دیجیتال به‌ کمک روش K-MEANS. نشریه علمی-ترویجی محاسبات نرم 1: 32-45.
  20. یوسفان، احمد، و الهام یوسفیان. 1391. خوشه‌بندی استان‌های ایران بر پایه معیارهای شکاف دیجیتال به‌ کمک روش K-MEANS. نشریه علمی-ترویجی محاسبات نرم 1: 32-45.
  21. Al-Qallaf, C. L., and A. Al-Mutairi. 2016. Digital literacy and digital content supports learning. The Electronic Library 34 (3): 522-547. [DOI:10.1108/EL-05-2015-0076]
  22. Al-Qallaf, C. L., and A. Al-Mutairi. 2016. Digital literacy and digital content supports learning. The Electronic Library 34 (3): 522-547. [DOI:10.1108/EL-05-2015-0076]
  23. Barton, & D. Allan. 2006. The significance of a social practice view of language, literacy and numeracy. Maidenhead: Open University Press.
  24. Barton, & D. Allan. 2006. The significance of a social practice view of language, literacy and numeracy. Maidenhead: Open University Press.
  25. Bawden, D. 2008. Origins and concepts of digital literacy, in C Lankshear and M Knobel (eds), Digital literacies: concepts, policies and practices. New York: Peter Lang Publishing.
  26. Bawden, D. 2008. Origins and concepts of digital literacy, in C Lankshear and M Knobel (eds), Digital literacies: concepts, policies and practices. New York: Peter Lang Publishing.
  27. Castilla, Diana, Cristina Botella, Ignacio Miralles, Juana Bretón-López, Andrea MariaDragomir-Davis, Irene Zaragoza, and Azucena Garcia-Palacios. 2018. Teaching digital literacy skills to the elderly using a social network with linear navigation: a case study in a rural area. International Journal of Human-Computer Studies 118: 24-37. [DOI:10.1016/j.ijhcs.2018.05.009]
  28. Castilla, Diana, Cristina Botella, Ignacio Miralles, Juana Bretón-López, Andrea MariaDragomir-Davis, Irene Zaragoza, and Azucena Garcia-Palacios. 2018. Teaching digital literacy skills to the elderly using a social network with linear navigation: a case study in a rural area. International Journal of Human-Computer Studies 118: 24-37. [DOI:10.1016/j.ijhcs.2018.05.009]
  29. Gee, J. P. 2007. What video games have to teach us about learning and literacy. 2nd ed. New York: Palgrave Macmillan.
  30. Gee, J. P. 2007. What video games have to teach us about learning and literacy. 2nd ed. New York: Palgrave Macmillan.
  31. Ivanič, R. 1998. Writing and identity: The discoursal construction of identity in academic writing. Amsterdam: John Benjamins. [DOI:10.1075/swll.5]
  32. Ivanič, R. 1998. Writing and identity: The discoursal construction of identity in academic writing. Amsterdam: John Benjamins. [DOI:10.1075/swll.5]
  33. Knutsson, O., M. Blasjo, S. Hallsten, and P. Karlstrom. 2012. Identifying different registers of digital literacy in virtual learning environment. Internet and Higher Education 5 (4): 237-246. [DOI:10.1016/j.iheduc.2011.11.002]
  34. Knutsson, O., M. Blasjo, S. Hallsten, and P. Karlstrom. 2012. Identifying different registers of digital literacy in virtual learning environment. Internet and Higher Education 5 (4): 237-246. [DOI:10.1016/j.iheduc.2011.11.002]
  35. Kress, G. 2003. Literacy in the new media age. New York: Routledge [DOI:10.4324/9780203299234]
  36. Kress, G. 2003. Literacy in the new media age. New York: Routledge [DOI:10.4324/9780203299234]
  37. Lea, Mary. R., & Brain V. Street. 1998. Student writing in higher education: An academic literacies approach. Studies in Higher Education 23 (2): 157-172. [DOI:10.1080/03075079812331380364]
  38. Lea, Mary. R., & Brain V. Street. 1998. Student writing in higher education: An academic literacies approach. Studies in Higher Education 23 (2): 157-172. [DOI:10.1080/03075079812331380364]
  39. MacLure K, & D. Stewart.2018. A qualitative case study of ehealth and digital literacy experiences of pharmacy staff. Res Social Adm Pharm 14 (6): 555-563. [DOI:10.1016/j.sapharm.2017.07.001]
  40. MacLure K, & D. Stewart.2018. A qualitative case study of ehealth and digital literacy experiences of pharmacy staff. Res Social Adm Pharm 14 (6): 555-563. [DOI:10.1016/j.sapharm.2017.07.001]
  41. Mirra, N., E. Morrell, and D. Filipiak. 2018. From digital consumption to digital invention: Toward a new critical theory and practice of multiliteracies. Theory Into Practice 57 (1): 12-19.‌ [DOI:10.1080/00405841.2017.1390336]
  42. Mirra, N., E. Morrell, and D. Filipiak. 2018. From digital consumption to digital invention: Toward a new critical theory and practice of multiliteracies. Theory Into Practice 57 (1): 12-19.‌ [DOI:10.1080/00405841.2017.1390336]
  43. Noh, Y. 2016. A study to evaluate the digitization level of Korean libraries. Library Hi Tech 34 (2): 359-403. [DOI:10.1108/LHT-01-2016-0010]
  44. Noh, Y. 2016. A study to evaluate the digitization level of Korean libraries. Library Hi Tech 34 (2): 359-403. [DOI:10.1108/LHT-01-2016-0010]
  45. The OED and Oxford Dictionaries. 2020. London: Oxford University Press.
  46. The OED and Oxford Dictionaries. 2020. London: Oxford University Press.
  47. Prior, D. D., J. Mazanov, D. Meacheam, G. Heaslip, and J. Hanson. 2016. Attitude, digital literacy and self efficacy: Flow-on effects for online learning behavior. The Internet and Higher Education 29: 91-97.‌ [DOI:10.1016/j.iheduc.2016.01.001]
  48. Prior, D. D., J. Mazanov, D. Meacheam, G. Heaslip, and J. Hanson. 2016. Attitude, digital literacy and self efficacy: Flow-on effects for online learning behavior. The Internet and Higher Education 29: 91-97.‌ [DOI:10.1016/j.iheduc.2016.01.001]
  49. Saxena, A. 2010. Pedagogical Designs for Generation of Contents for the Community.‌
  50. Saxena, A. 2010. Pedagogical Designs for Generation of Contents for the Community.‌
  51. Saxena, Paya, Saurabh Kumar Gupta, Divya Mehrotra, Shivam Kamthan, Husain Sabir, Pratibha Katiyar, and S.V. Sai Prasad. 2018. Assessment of digital literacy and use of smart phones among Central Indian dental students. Journal of Oral Biology and Craniofacial Research 8 (1): 40-43. [DOI:10.1016/j.jobcr.2017.10.001]
  52. Saxena, Paya, Saurabh Kumar Gupta, Divya Mehrotra, Shivam Kamthan, Husain Sabir, Pratibha Katiyar, and S.V. Sai Prasad. 2018. Assessment of digital literacy and use of smart phones among Central Indian dental students. Journal of Oral Biology and Craniofacial Research 8 (1): 40-43. [DOI:10.1016/j.jobcr.2017.10.001]
  53. Ukwoma, S. C., N. E. Iwundu, and I. E. Iwundu. 2016. Digital literacy skills possessed by students of UNN, implications for effective learning and performance: a study of the MTN Universities Connect Library. New Library World 117 (11, 12): 702-720. [DOI:10.1108/NLW-08-2016-0061]
  54. Ukwoma, S. C., N. E. Iwundu, and I. E. Iwundu. 2016. Digital literacy skills possessed by students of UNN, implications for effective learning and performance: a study of the MTN Universities Connect Library. New Library World 117 (11, 12): 702-720. [DOI:10.1108/NLW-08-2016-0061]
  55. Unsworth, L. 2008. Multiliteracies and metalanguage. Describing image/text relations as a resource for negotiating multimodal texts. In J. Coiro, et al. (Eds.), Handbook of research on new literacies. New York/London: Lawrence Erlbaum.
  56. Unsworth, L. 2008. Multiliteracies and metalanguage. Describing image/text relations as a resource for negotiating multimodal texts. In J. Coiro, et al. (Eds.), Handbook of research on new literacies. New York/London: Lawrence Erlbaum.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 19 خرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 19 آذر 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 19 آذر 1401

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار