علوم‌ اطلاع‌رسانی‌،تحولات‌تاریخی‌وجنبه‌های‌اجتماعی‌:دیدگاهی‌ از اسکاندیناوی‌

نویسنده

چکیده

این‌ مقاله‌ برخی‌ از جنبه‌های‌ مربوط‌ به‌ بافتار تاریخی‌ و اجتماعی‌ و علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ و مؤسسات‌ اطلاع‌رسانی‌ بررسی‌ می‌کند. نقطه‌ آغاز این‌ بحث‌، سخنرانی‌ فیلسوف‌ اسپانیایی‌ «خوزه‌ اورتگا وای‌ گاست‌» در سال‌ 1934 درباره‌ تاریخ‌ کتابداری‌ است‌. «اورتگا» از سویی‌ به‌ تحلیل‌ کوتاهی‌ از نیاز اجتماعی‌ به‌ کتاب‌ و وظایف‌ کتابداران‌ از دیدگاه‌ تاریخی‌ می‌پردازد. او کتابخانه‌ها را با روشی‌ کلاسیک‌ در بستر تاریخ‌ تمدن‌، و با پارادایم‌ دهه‌ 30 که‌ در آن‌، کتابخانه‌ یک‌ نهاد اجتماعی‌ به‌ شمار می‌آمد بررسی‌ می‌کند. از سوی‌ دیگر، وی‌ به‌ پدیده‌های‌ تازه‌ در دنیای‌ دگرگون‌ شونده‌ دانش‌ توجه‌ دارد. مقاله‌ از این‌ نقطه‌ آغاز، با توجه‌ به‌ مفاهیم‌ متغیر ساختاری‌، کانون‌ها و محتوای‌ این‌ رشته‌، ] امکان‌ و [ چگونگی‌ تأثیر دگرگونی‌های‌ تاریخی‌ بر علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ (و طلیعه‌دار آن‌، یعنی‌ علوم‌ کتابداری‌ و سندداری‌) را در دهه‌ کنونی‌ بررسی‌ می‌کند. پارادایم‌ها و چارچوب‌های‌ بررسی‌ شده‌ عبارت‌اند از: پارادایم‌ پیش‌ از جنگ‌ که‌ کتابخانه‌ را نهادی‌ اجتماعی‌ به‌ شمار می‌آورد؛ پارادایم‌ فیزیکی‌؛ دیدگاه‌ شناختی‌؛ و نگرش‌های‌ گوناگون‌ دهه‌ 90 میلادی‌ که‌ نشان‌دهنده‌ گرایش‌ جدید به‌ نوعی‌ یکپارچگی‌ در بُعد اجتماعی‌ می‌باشد که‌ مبنای‌ آن‌، از جمله‌ بر جامعه‌شناسی‌ علم‌، هرمنوتیک‌، و نشانه‌شناسی‌ استوار است‌.