افزایش دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مسأله چاپ مقاله‌های برگرفته از پایان‌نامه

با توجه به سیاست‌های دولت در گسترش آموزش عالی به‌ویژه دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری، اکنون با تعداد فزاینده‌ای از دانشجویان در این مقاطع روبرو هستیم. این رشد فوق‌العاده زیاد، چالش‌های گوناگونی از نظر کیفیت آموزش و پژوهش برای نظام آموزش عالی، استادان، و دانشجویان ایجاد کرده است. یکی از این چالش‌ها، الزام دانشجویان به چاپ مقاله در مجله‌های علمی پژوهشی است که باید تا پیش از جلسه دفاع از پایان‌نامه رخ داده باشد. برابر آیین‌نامه‌های موجود، دانشجویان کارشناسی ارشد باید دست‌کم یک مقاله و دانشجویان دکتری باید دست‌کم دو مقاله به چاپ رسانیده باشند و یا نامه پذیرش مقاله را ارائه دهند. این چالش به‌دلایل زیر می‌تواند پراهمیت و برای بسیاری از دانشجویان مخاطره‌آمیز باشد:
1) با افزایش تعداد دانشجویان، سهم هر استاد راهنما برای هدایت پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافته است، زیرا طی سال‌های اخیر تعداد اعضای هیئت علمی به نسبت تعداد دانشجویان افزایش نیافته است. این امر باعث می‌شود میزان وقتی که استادان برای راهنمایی پایان‌نامه‌ها و ویراستاری مقاله‌های برگرفته از پایان‌نامه‌ها صرف می‌کنند کمتر شود و در نتیجه، از کیفیت این مقاله‌ها کاسته شود. چنین چیزی در تضاد با هدف آموزش عالی است.
2) نکته مهمتر آن است که با توجه به تعداد کم مجله‌های علمی پژوهشی در مقایسه با تعداد فزاینده مقاله‌های برگرفته از پایان‌نامه‌ها، درصد قابل‌توجهی از این مقاله‌ها از شانس انتشار در مجله‌های علمی-پژوهشی برخوردار نخواهند شد. نتیجه این مسأله آن است که بخش قابل‌توجهی از یافته‌های علمی و دانش نو، مجال انتشار و در دسترس قرار گرفتن نمی‌یابند. این امر نیز در تضاد با هدف آموزش عالی است، به‌ویژه در سال‌های اخیر که تولید علم مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. همچنین، بسیاری از دانشجویان از امکان فارغ‌التحصیل شدن به‌موقع برخوردار نخواهند شد و یا بخشی از نمره پایان‌نامه آنان کسر خواهد شد.