یادداشت ـ سردبیر به‌سوی یکپارچگی در محیط اطلاعاتی: چشم‌اندازهای ملی و جهانی

جهان همواره شاهد تغییر و تحولات زیادی بوده است. در نیمه دوم قرن بیستم و در نخستین دهه‌های قرن بیست و یکم بر سرعت و گستره این تحولات به‌طور قابل ملاحظه افزوده شده است. فنّاوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی یکی از قلمروهایی به‌شمار می‌رود که از بیشترین تحولات برخوردار بوده است. نه تنها اختراع‌ها و نوآوری‌های بی‌شمار، بلکه تنوع فرآورده‌ها و خدمات مبتنی بر فنّاوری اطلاعات بسیار چشمگیر است. کافی است به نوآوری‌ها و توانمندی‌های فرآورده‌ای به‌نام تلفن همراه بیاندیشیم که در طول چند سالی که از آغاز آن گذشته است تا چه اندازه دچار تحول شده است. هوشمندی انسان در مدیریت تحولات فناوری اطلاعات به‌ویژه در هماهنگ‌سازی محیط، فرآورده‌ها، و خدمات توانسته است شرایطی را فراهم کند که گذشت زمان و تفاوت میان سامانه‌ها اختلالی در دسترسی و استفاده از محیط، فرآورده‌ها، و خدمات وارد نکند. همان‌گونه که اشاره شد، فناوری تلفن همراه را می‌توان یکی از نمونه‌های موفق "سامانه‌های یکپارچه" به‌شمار آورد که فرد را قادر می‌سازد اطلاعات خود را به‌اشتراک گذارد، اطلاعات دیگران را دریافت کند،‌ با سامانه‌های بانک، راه‌آهن، هواپیمایی، ترافیک، آب و هوا و... به‌راحتی ارتباط برقرار و از خدمات آنها استفاده کند. یکی از رویکردها در مدیریت تحولات فنّاوری اطلاعات، استفاده از استانداردها و پروتکل‌های ملی و جهانی برای ایجاد و گسترش یکپارچگی و میانکنش‌پذیری است. این ابزارها در طول چند دهه اخیر رو به گسترش بوده و مورد توافق جهانی قرار گرفته‌اند. مزیت عمده استانداردها و پروتکل‌ها، نه تنها همخوان کردن محیط‌ها، محصولات، و خدمات با هم است‌، بلکه یکی از دستاوردهای مهم آنها ایجاد یکپارچگی سامانه‌های (سیستم‌های) اطلاعاتی است. اکنون بیشتر سامانه‌ها به‌شکل فیزیکی قادرند با هم تعامل (میانکنش) داشته و از این رو برای کاربران قابل دسترس‌تر، قابل فهم‌تر، و قابل استفاده‌تر شوند.