تحلیل مدل‌های ارزیابی و موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی

نویسندگان

پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)

10.35050/JIPM010.2017.014

چکیده

این مقاله در حوزه کلی موفقیت و ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی به بررسی مدل‌های غالب آن می‌پردازد و در پی یافتن رابطه‌ای بین آن‌ها و مدل‌های مولد آن‌هاست. هدف‌های اصلی مقاله عبارت‌اند از شناخت مدل‌های کلیدی ارزیابی و موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی، بازنمایی کل‌نگر از پیوند مدل‌ها و چارچوب‌های ارزیابی و موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی در یک پنجره یگانه، و معرفی کاربرد مدل‌های موفقیت حوزه مدیریت در مدل‌های موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی به‌عنوان لنز مفهومی برای پژوهش‌های آینده. برای این منظور ابتدا اهمیت کتابخانه‌های دیجیتالی و چارچوب نظری مقاله مطرح می‌شود. روش مطالعه، کتابخانه‌ای است و برای گردآوری داده‌ها از ابزارهای جست‌وجو و بازیابی اطلاعات در وب مانند پایگاه‌های داده تخصصی و موتورهای جست‌وجو استفاده شده است. اعتبارسنجی مقالات با مراجعه به تعداد استنادهای آن‌ها در موتور جست‌وجوی تخصصی «گوگل اسکولار» منجر به انتخاب 25 مقاله از میان 144 مقاله بازیابی‌شده گردید. سپس، مدل‌های اساسی کتابخانه دیجیتالی به‌عنوان سازه بررسی شد. آن‌گاه مدل‌های مدیریتی به‌کاررفته برای ساختن مد‌‌ل‌های ارزیابی و موفقیت کتابخانه دیجیتالی به‌طور مختصر معرفی شد و در قسمت بعد، رابطه بین مدل‌های اساسی، مدل‌های مدیریتی و مدل‌های موفقیت و ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی با ارائه نقشه رابطه آن‌ها بر اساس تعداد استنادها در «گوگل‌اسکولار» مورد تحلیل قرار گرفت. پنج مدل اصلی و یک مقوله فرعی به‌عنوان حاصل این قسمت عرضه شد. سرانجام در جمع‌بندی و نتیجه‌گیری، سه مقوله نگاه عمل‌گرای کتابداران، دیدگاه پژوهشی متخصصان رایانه، و لنز مفهومی مدل‌های مدیریتی معرفی شد. همچنین، این مقاله پیش‌بینی کرد که لنز مفهومی مدل‌های مدیریتی در آینده غنای بیشتری به مدل‌های موفقیت کتابخانه‌های دیجیتالی و خود کتابخانه دیجیتالی به‌عنوان سازه خواهد داد. پیشنهاد مقاله برای پژوهش‌های آینده استفاده از نظریه «نهادگرایی» است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytic Review of Digital Libraries’ Evaluation and Success Models

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Mokhtari Aski
  • Sirous Alidousti
چکیده [English]

: This paper discusses the dominant models of a broader field of success and evaluation of digital libraries and seeks the relationship between the models and their origins. The main objectives of the paper are recognizing digital libraries’ key success and evaluation models, holistic representation of the links between DLs’ evaluation and success models and frameworks in a unique window, and introducing the applicaton of management success models in DLs’ success models as a conceptual model for future research.  For this purpose, first the importance of DLs and theoretical framework of the paper is set forth. Data gathering was carried out by search and retrieval tools like specific databases and search engines. Evaluation of the paper by referring to their citations in google scholar lead to selection of 25 papers from 144 retrieved ones.Then the fundamental DL models are discussed as constructs. After that, the management models that are adopted for construction of DLs evaluation and success models are briefly introduced and in a next part, the relationship between the fundamental models and DLs success and evaluation models are analyzed using a map of their relationships. In part discussion and conclusion, three categories of librarians’ practical perspective, computer experts’ research perspective and management models’ conceptual lens are introduced. This paper also predicts that the conceptual lens of management models will add value to DLs’ success models in the future. The paper recommends the adoption of institutionalization theory for the future research opportunities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Success Models
  • Evaluation Models
  • DLs’ Evaluation
  • digital libraries
  • Management Success Models
  • Management Lens
  • Conceptual Lenses