رتبه‌بندی مولفه‌های موثر بر اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی در میان پژوهشگران حوزه پزشکی ایران با استفاده از تکنیک دیمتل

نویسندگان

1 دانشگاه زابل،زابل،ایران

2 دانشگاه شاهد ، تهران، ایران

چکیده

اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی در برخی از حوزه‌های علمی دنیا مورد توجه قرار گرفته است. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حوزه پزشکی در ایران این موضوع چندان مورد اقبال واقع نشده است. از همین رو، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عواملی است که در اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی نقش دارند. این پژوهش با استفاده از تکنیک دیمتل به دنبال شناسایی مهمترین مولفه‌های موثر بر اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی انجام شد. جامعه آماری شامل 14 نفر از پژوهشگران حوزه پزشکی بودند که تجربه اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی را داشتند. نتایج حاصل از تکنیک دیمتل نشان داد که متغیرهای آموزش، بودجه، نگرش و الزام سازمانی دارای بیشترین اثرگذاری در بین سایر متغیرها بوده است و متغیر علّی و خالص اثرگذار در نظر گرفته شدند. علاوه بر این، متغیر بودجه و حمایت سازمانی بیشترین اثر را بر متغیرهای نویسندگی، ساختار اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی، نگرش، مالکیت داده‌ها و اعتماد پژوهشگران داشته است. متغیرهایی مانند هم‌نویسندگی؛ اعتماد بین پژوهشگران و نظام پژوهشی، مسائل حقوقی، مالکیت و چگونگی دسترسی به داده‌ها نه اثرگذار قوی و نه اثرپذیر قوی هستند اما در اشتراک‌گذاری داده‌ها نقش مهمی دارند و نمی‌توان نسبت به آن‌ها بی‌ توجه بود. شناسایی عوامل موثر بر اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی می‌تواند به بهبود و تقویت اشتراک‌گذاری داده‌ها منجر شده و پیامد آن انجام پژوهش‌های داده‌محور تسریع شده و جامعه علمی از مزایای آن استفاده خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ranking the factors affecting scientific data sharing among Iranian Medical researchers using DEMATEL technique

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Vaziri 1
  • Abdolreza Noroozi Chakoli 2
چکیده [English]

Data sharing is considered as a hot topic and a norm in many scientific fields. But it seems that, it was neglected in Iranian Medical fields. This research aiming to identify relevant factors in data sharing. With using semi-structured interview, survey and DEMATEL techniques, the present study identified the influencing factors affecting data sharing. The sample population consisted of 14 experienced Iranian medical researchers in data sharing. The results showed that, education, budgeting, attitudes, and institutional requirements were the most influential factors among others and were pure casual factors. In view of Iranian medical researchers, budgeting and organizational supports had the highest effect on authorship, structures, attitudes, ownership and their trust. Co-authorship, trust among the researchers and research system, legal issues like ownership, and the conditions of data access were not strong casual nor strong effect variables in this research, but had important role in data sharing and should be more considered. Identifying factors influencing data sharing enhance and strengthen data sharing and facilitate movement towards data-driven researches, and scientific communities could apply the advantages of data sharing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Data Sharing
  • Medical researchers
  • Decision Making Trial and Evaluation Laboratory
  • DEMATEL
  • Research data
  • Iran

مراجع

‏‏شکوه عبدی، مهرداد، مرتضی زاهدی، و احمد ماکویی. 1390. کاربرد روش دلفی و شیوه دیمتل در شناسایی و ساختاردهی بر متغیرهای اثرگذار بر کیفیت سازه‌ها در تهران. مهندسی عمران شریف، ۲ (۲۸): ۲۱–۳۰.
‏کریمی، امیر. 1394. بررسی عوامل مؤثر بر اجرای زنجیره تأمین در صنعت خودرو با روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری و دیمتل (مورد مطالعه : شرکت خودروسازی سایپا). پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
‏‏وزیری، اسماعیل، و منصوره فیض‌آبادی. 1395. الزامات ناشران نشریات علمی در اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی: مطالعه موردی نشریات پزشکی ایران. ارائه‌شده در چهارمین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات، تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، 1-13.
وزیری، اسماعیل، نادر نقشینه، و عبدالرضا نوروزی چاکلی. 1397. اشتراک‌گذاری داده‌های پژوهشی: یک مطالعه علم‌سنجی. پژوهشنامة علم‌سنجی 4 (7): 63-88. 
‏‏Arzberger, P., P. Schroeder, A. Beaulieu, G. Bowker, K. Casey, L. Laaksonen, D. Moorman, P. Uhlir, & P. Wouters. 2004. Promoting access to public research data for scientific, economic, and social development. Data Science Journal 3: 135-152.
Bock, G., R. Zmud, Y. Kim, & J. Lee. 2005. Behavioral Intention Formation in Knowledge Sharing: Examining the Roles of Extrinsic Motivators, Social-Psychological Forces, and Organizational Climate. MIS Quarterly 29 (1): 87-111.
Bull, S., P. Y. Cheah, S. Denny, I. Jao, V. Marsh, L. Merson, N. S. More, D. Osrin, D. Tangseefa, & D. Wassenaar. 2015. Best practices for ethical sharing of individual-level health research data from low-and middle-income settings. Journal of Empirical Research on Human Research Ethics 10 (3): 302-313.
Campbell, E. G., & E. Bendavid. 2002. Data-sharing and data-withholding in genetics and the life sciences: Results of a national survey of technology transfer officers. Journal of Health Care Law & Policy 6 (48): 241-255.
Campbell, E. G., B. R. Clarridge, M. Gokhale, L. Birenbaum, S. Hilgartner, N. A. Holtzman, & D. Blumenthal. 2002. Data withholding in academic genetics: evidence from a national survey. Jama 287 (4): 473-480.
Cragin, M. H., C. L. Palmer, J. R. Carlson, & M. Witt. 2010. Data sharing, small science and institutional repositories. Philosophical Transactions of the Royal Society of London A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 368 (1926): 4023-4038.
Fecher, B.,S. Friesike, & M. Hebing. 2015. What drives academic data sharing? PLoS ONE 10 (2): e0118053.
Federer, L. M., Y.-L. Lu, D. J. Joubert, J. Welsh, & B. Brandys. 2015. Biomedical data sharing and reuse: attitudes and practices of clinical and scientific research staff. PLoS ONE 10 (6): e0129506.
Fennema-Notestine, C. 2009. Enabling Public Data Sharing: Encouraging Scientific Discovery and Education. In: Astakhov V. (eds) Biomedical Informatics. Methods in Molecular Biology™ (Methods and Protocols), vol 569. Totowa, NJ.: Humana Press.
Fienberg, S. E., M. Martin, & M. Straf. 1985. Sharing research data. Washington, DC: National Academy Press.
Hampton, S. E., C. A. Strasser, J. J. Tewksbury, W. K. Gram, A.
E. Budden, A. L. Batcheller, C. S. Duke, & J. H. Porter. 2013. Big data and the future of ecology. Frontiers in Ecology and the Environment 11 (3): 156-162.
Hey, T., S. Tansley, & K. Tolle. (Eds.). 2009. The fourth paradigm: data intensive scientific research. USA: Microsoft research Redmond, WA.
Kervin, K., R. B. Cook, & W. K. Michener. 2014. The Backstage Work of Data Sharing. Paper presented at the Proceedings of the 18th International Conference on Supporting Group Work, Sanibel Island, Florida, USA, doi: 152-156, 10.1145/2660398.2660406
_____, & R. B. Cook. 2013. Common errors in ecological data sharing. Journal of eScience Librarianship 2 (2): 1.
doi: 10.4018/978-1-4666-4699-5.ch008
Kim, Y. 2013. Institutional and Individual Influences on Scientists’ Data Sharing Behaviors. PhD Thesis. Graduate School of Syracuse University.
_____. 2017. Fostering scientists’ data sharing behaviors via data repositories, journal supplements, and personal communication methods. Information Processing & Management 53 (4): 871-885.
_____, & M. Adler. 2015. Social scientists’ data sharing behaviors: Investigating the roles of individual motivations, institutional pressures, and data repositories. International Journal of Information Management 35 (4): 408-418.
_____, & C. S. Burns. 2016. Norms of data sharing in biological sciences: The roles of metadata, data repository, and journal and funding requirements. Journal of Information Science 42 (2): 230-245.
_____, & S. Kim. 2015. Institutional, Motivational, and Resource Factors Influencing Health Scientists' Data-Sharing Behaviours. Journal of Scholarly Publishing 46 (4): 366-389.
_____, & J. M. Stanton. 2012. Institutional and Individual Influences on Scientists’ Data Sharing Practices. Journal of Computational Science Education 3 (1): 47-56.
_____, & P. Zhang. 2015. Understanding data sharing behaviors of STEM researchers: The roles of attitudes, norms, and data repositories. Library & Information Science Research 37 (3): 189-200.
Li, C.-W., & G-H. Tzeng. 2009. Identification of a threshold value for the DEMATEL method using the maximum mean de-entropy algorithm to find critical services provided by a semiconductor intellectual property mall. Expert Systems with Applications 36 (6): 9891-9898.
Lin, C., & W. W. Wu. 2004. A fuzzy extension of the DEMATEL method for group decision making. European Journal of Operational Research 156 (1): 445-455.
Merson, L., T. V. Phong, N. T. Dung, T. T. D. Ngan, N. Van Kinh, M. Parker, & S. Bull. 2015. Trust, Respect, and Reciprocity Informing Culturally Appropriate Data-Sharing Practice in Vietnam. Journal of Empirical Research on Human Research Ethics 10 (3): 251-263.
Michener, W. K. 2006. Meta-information concepts for ecological data management. Ecological informatics 1 (1): 3-7.
Michener, W. K. 2015. Ecological data sharing. Ecological informatics 29 (1): 33-44.
National Institutes of Health 2003. "NIH Data Sharing Policy and Implementation Guidance.", https://grants.nih.gov/grants/policy/data_sharing/data_sharing_guidance.htm (accessed Aug. 21, 2022)
Ndume, V., Y. Nkansah-Gyekye, J. Ko, & M. Selemani. 2014. A Framework for Enhancing e-Health Data Integration and Sharing in Distributed Environments. International Journal of Computing & ICT Research 8 (1): 10-21.
Pilat, D., & Y. Fukasaku. 2007. OECD Principles and Guidelines for Access to Research Data from Public Funding. Data Science Journal 6: OD4-OD11.
Public Library of Science (PLOS). 2014. PLOS’ New Data Policy: Public Access to Data. available at: http://www.plos.org/data-access-for-the-open-access-literature-ploss-data-policy/ (accessed Aug. 21, 2022)
Rathi, V., K. Dzara, C. P. Gross, I. Hrynaszkiewicz, S. Joffe, H. M. Krumholz, K. M. Strait, & J. S. Ross. 2012. Sharing of clinical trial data among trialists: a cross sectional survey. British Medical Journal (BMJ) 345: 1-10, doi: 10.1136/bmj.e7570.
Rathi, V. K., K. M. Strait, C. P. Gross, I. Hrynaszkiewicz, S. Joffe, H. M. Krumholz, K. Dzara, & J. S. Ross. 2014. Predictors of clinical trial data sharing: exploratory analysis of a cross-sectional survey. Trials 15 (1): 1-11. doi:10.1186/1745-6215-15-384
Rowhani-Farid, A., M. Allen, & A. G. Barnett. 2017. What incentives increase data sharing in health and medical research? A systematic review. Research Integrity and Peer Review 2 (4): 2-10.
Savage, C. J., & A. J. Vickers. 2009. Empirical Study of Data Sharing by Authors Publishing in PLoS Journals. PLoS ONE 4 (9): e7078. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0007078
Sayogo, D. S., & T. A. Pardo. 2013. Exploring the determinants of scientific data sharing: Understanding the motivation to publish research data. Government Information Quarterly 30: S19-S31.
Stanley, B., & M. Stanley. 1988. Data sharing: The primary researcher's perspective. Law and Human Behavior 12 (2): 173-180.
Strier, K. B., J. Altmann, D. K. Brockman, A. M. Bronikowski, M. Cords, L. M. Fedigan, H. Lapp, X. Liu, W. F. Morris, A. E. & Pusey. 2010. The primate life history database: a unique shared ecological data resource. Methods in Ecology and Evolution 1 (2): 199-211.
Tenopir, C, S. Allard, K. Douglass, A U. Aydinoglu, L. Wu, et al. 2011. Data Sharing by Scientists: Practices and Perceptions. PLoS ONE 6 (6): e21101. doi:10.1371/journal.pone.0021101
Tenopir, C., E. D. Dalton, S. Allard, M. Frame, I. Pjesivac, B. Birch, D. Pollock, & K. Dorsett. 2015. Changes in Data Sharing and Data Reuse Practices and Perceptions among Scientists Worldwide. PLoS ONE 10 (8): e0134826.
Van den Eynden, V., L. Corti, M. Woollard, L. Bishop, L. & Horton. 2011. Managing and sharing data: best practices for researches (3rd ed.). UK: UK Data Archive; University of Essex.
van Panhuis, W. G., P. Paul, C. Emerson, J. Grefenstette, R. Wilder, A. J. Herbst, D. Heymann, & D. S. Burke. 2014. A systematic review of barriers to data sharing in public health. BMC Public Health 14 (1): 1-9.
Vickers, A. J. 2006. Whose data set is it anyway? Sharing raw data from randomized trials. Trials 7 (1): 1-6. doi:10.1186/1745-6215-7-15
Wallis, J. C., E. Rolando, & C. L. Borgman. 2013. If we share data, will anyone use them? Data sharing and reuse in the long tail of science and technology. PLoS ONE 8 (7): e67332

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 02 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 19 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار